McIsaac – Centor Skor Hesapla

Centor Skor Nedir?

Centor Skor, özellikle toplum kaynaklı (akut) tonsillofarenjit şüphesi olan hastalarda, streptokok (grup A Streptokok) enfeksiyonunun olasılığını tahmin etmek ve hastaneye yatış ya da antibiyotik tedavisi gibi klinik kararları desteklemek amacıyla kullanılan bir skorlama sistemidir. Bu skor, klinik bulguların belirli kriterler üzerinden puanlanması ile elde edilir.

Centor Kriterleri

Orijinal Centor Skoru, aşağıdaki dört klinik kriterin varlığına göre hastaya 1’er puan verilerek hesaplanır:

• Ateş: Hasta ateşli mi?

• Tonsillerde Absel: Tonsillerde kızarıklık ve bademciklerde absel varlığı

• Anterior Servikal Lenfadenopati: Boyun lenf nodlarının hassasiyeti veya şişkinliği

• Öksürüğün Olmaması: Hastada öksürük bulunmaması

Her bir pozitif bulgu 1 puan olarak kabul edilir. Toplam puan, streptokok enfeksiyonunun olasılığını artırdıkça, tedavi ve yönetim kararlarında yol gösterici olur.

McIsaac – Centor Skoru (Modifiye Centor)

McIsaac, orijinal Centor kriterlerine hastanın yaşını da dahil ederek skoru modifiye etmiştir. Yaş faktörü, streptokok enfeksiyonu riskini etkilediği için şu şekilde düzenlenir:

• Yaş 3-14: +1 puan eklenir

• Yaş 15-44: Puan değiştirilmez

• Yaş 45 ve üzeri: -1 puan çıkarılır

Bu modifikasyon sayesinde, özellikle çocuk ve genç hastalarda daha doğru bir risk değerlendirmesi yapılır. Modifiye Centor Skoru (McIsaac Skoru), toplam 0’dan 5’e kadar puanlanır; puan ne kadar yüksekse, streptokok enfeksiyonu ihtimali ve buna bağlı tedavi gereksinimi o kadar artar.

Akut Tonsillofarenjit ve Skorun Klinik Kullanımı

Akut tonsillofarenjit, genellikle viral veya bakteriyel kaynaklı görülen bir boğaz enfeksiyonudur. Centor ve modifiye (McIsaac) Centor skoru, hastalığın bakteriyel (streptokok) kaynaklı olup olmadığını değerlendirmede yardımcı olur:

• 0-1 Puan: Streptokok enfeksiyon olasılığı düşüktür; genellikle antibiyotik tedavisine gerek yoktur.

• 2-3 Puan: Orta risk grubunu oluşturur; laboratuvar testleri (örneğin hızlı antijen testleri) ve klinik değerlendirme önerilir.

• 4-5 Puan: Yüksek risk grubuna girer; antibiyotik tedavisi düşünülmeli ve gerekirse hastaneye yatış planlanabilir.

Bu skorlar, doktorların hızlı ve etkili kararlar almasını sağlar, gereksiz antibiyotik kullanımını önleyerek hem hastanın hem de toplumun yararına hizmet eder.

Centor Skoru Hesaplama Adımları ve Örnek

Adım 1: Hastanın klinik bulgularını değerlendir.

• Ateş var mı?

• Tonsillerde bademciklerde absel veya eritem var mı?

• Ön servikal lenfadenopati mevcut mu?

• Öksürük var mı? (Öksürük varsa puan verilmez.)

Adım 2: Her pozitif bulguya 1 puan ekle.
Adım 3: McIsaac modifikasyonu için yaş faktörünü uygula.

• 3-14 yaş (+1)

• 15-44 yaş (0)

• ≥45 yaş (-1)

Örnek:
15 yaşındaki bir hastada;

• Ateş: Var (1 puan)

• Tonsil eritemi: Var (1 puan)

• Lenfadenopati: Yok (0 puan)

• Öksürük: Yok (1 puan)

• Yaş: 15 (0 puan eklenir)

Toplam Skor: 1 + 1 + 0 + 1 = 3 puan
Bu durumda hastada orta risk grubuna girildiği için, ek test ve değerlendirme yapılarak tedavi planı oluşturulabilir.

Centor Skoru Hesaplama Aracı

Klinik değerlendirme sürecinizi hızlandırmak ve doğru tedavi planına ulaşmak için çevrimiçi “Centor Skoru Hesaplama Aracı” kullanılabilir. Böylece;

• Hastanın belirtileri girilir,

• Sistem otomatik olarak orijinal veya modifiye (McIsaac) Centor skorunu hesaplar,

• Sonuçlara göre tedavi ve yönetim önerileri sunulur.

Klinik Önemi ve Sonuç

Centor ve McIsaac – Centor skorları, akut tonsillofarenjit vakalarında özellikle streptokok enfeksiyon riskini belirlemede kullanılan pratik, hızlı ve etkili araçlardır.

• Doğru Risk Değerlendirmesi: Hastanın enfeksiyon kaynağına göre antibiyotik tedavisine karar verme sürecinde yardımcı olur.

• Antibiyotik Kullanımını Azaltma: Gereksiz antibiyotik kullanımını önleyerek, antibiyotik direncinin yayılmasını engeller.

• Hastane Yatış Kararları: Yüksek skorlu hastalarda erken müdahale ve gerektiğinde hastane yatış kararı alınmasını kolaylaştırır.

Doktorlar ve sağlık profesyonelleri, bu skorlamayı kullanarak hem bireysel hasta yönetimini optimize edebilir hem de toplumsal sağlık açısından önemli adımlar atabilir.